Uit NHD 11 okt
Willemien Schenkeveld
Meewind, dat geld van duizenden individuele burgers in groene energie investeert, maakt een groeispurt door. „We willen de energietransitie aanjagen, en zolang die duurt willen we die rol blijven spelen.”
In de Wieringermeer gaat binnenkort de eerste Nederlandse waterstofmolen draaien, een windturbine die ter plekke de groene energie omzet in waterstof. Efficiënter en duurzamer kan haast niet. Deze veelbelovende schakel op weg naar de waterstofeconomie van de toekomst is er gekomen mede dankzij een investering van Meewind.
„Wij willen de energietransitie versnellen”, zegt Willem Smelik uit Haarlem, die dertien jaar geleden investeringsfonds Meewind oprichtte. „Sinds de start is onze opzet: groene, rendabele projecten financieren waar andere investeerders nog niet in durven stappen. En wel via de inleg van individuele burgers.”
12000 beleggers
Vooral de laatste drie jaar is Meewind hard gegroeid – de energietransitie is op gang aan het komen en burgers hebben groen investeren omarmd. Ergens deze maand wordt de grens van 300 miljoen aan investeringen gepasseerd, bij elkaar gebracht door ruim 12000 beleggers. Over vijf jaar wil Meewind nog eens twee keer zo groot zijn.
Het donkergroene fonds kwam moeilijk uit de startblokken. Het werd in 2008 opgericht toen er gouden plannen bestonden om van Noord-Holland een centrum van windturbinebouw te maken. Meewind zou dit helpen financieren, met investeringen van de provincie, gemeenten en alle burgers die maar wilden.
Maar de kredietcrisis plus het faillissement van duurzame-energiebedrijf Econcern draaide het Noord-Hollandse plan de nek om. En dus had Meewind wel geld, maar geen project.
België
Dat werd wel gevonden in België, in de failliete boedel van Econcern. Dat zou het eerste Belgische windpark op zee helpen financieren. „Wij zijn er toen ingesprongen. Honderd procent zeker was het zonder ons toen niet van de grond gekomen”, zegt Smelik. „Drie keer lukte het de andere investeerders niet om genoeg geld op te halen. Pas de vierde keer toen wij ook ons geld beschikbaar stelden, lukte het.”
De inzet werd beloond met een flink rendement en hetzelfde geldt voor de belangen in twee volgende Belgische windparken.
Nederlandse wind op zee bezit Meewind nog steeds niet – daarover later – maar wel steeds meer groene projecten op land. Sinds 2012 investeert daarin via het Groenfonds Regionaal Duurzaam. Bedrijven die de pilotfase voorbij zijn vinden een gewillig oor bij dit Groenfonds.
Geothermie
Waterstof, zoals in de Wieringermeer, is de meest recente tak van sport waar Meewind zich in begeeft. Al veel langer helpt het fonds warmtekoudeopslag bij nieuwbouwprojecten te financieren. Het begon met zorgwoningen in Krommenie, later kwam een groot nieuwbouwproject in het centrum van Zandvoort, en nu een geheel duurzame woonwijk in Cruquius.
Ook heeft Meewind geothermie uit de grond helpen trekken en is inmiddels de grootste investeerder op dit gebied. In Zeeland hielpen ze de allereerste tuinders van het aardgas af te gaan. Ook in de grote kassencomplexen in Andijk en in Wieringermeer financiert het fonds de aardwarmteinstallaties. „Die tuinders hebben nu dus geen last van de stijgende energieprijzen. Zo zie je, de energietransitie loont.”
Groengas behoort ook tot de portefeuille. De biogasfabriek bij de rioolwaterzuivering in Beverwijk, één van de eerste in zijn soort, staat er dankzij geld van Meewind. En soms gaat het mis: het fonds had een strop toen een groengasfabriek op basis van landbouwafval in het Westfriese Hensbroek failliet werd verklaard. „Onze 12.000 deelnemers durven met ieder een paar duizend euro inleg wel wat risico te nemen om de energietransitie te helpen versnellen”, zegt commercieel directeur Jurjen Algra.
Wind
Wind op zee behoort inmiddels ook weer tot de ambities. De afgelopen jaren kwam Meewind daar niet tussen, want grote energiebedrijven als Vattenfall, Eneco en Shell stapten er met hun eigen geld in. Andere investeerders hadden dus het nakijken. Nu de subsidiëring afneemt, lijkt dat te veranderen. Bovendien hoopt Meewind dat de overheid bij het uitgeven van nieuwe windparklocaties het belang van burgerparticipatie gaat meewegen.
Jurjen Algra: „Waarom kunnen mensen wel hun buurtwindmolen sponsoren maar niet meedoen in wind op zee, een van de grootste succesverhalen van de energietransitie? Nu gaat de opbrengst daarvan bijna alleen naar de grote energiebedrijven.”’
Het hoofddoel blijft de energietransitie aanjagen, samen met zoveel mogelijk burgers.
Willem Smelik: „Mijn ultieme droom is: met al onze deelnemers een tegenwicht bieden aan de lobby van de fossiele industrie. Die is nog machtig, en dat is begrijpelijk, want voor bedrijven die nog met een fossiele erfenis zitten is het lastig om de koers te verleggen. Maar die lobby leidt vaak tot regeringsbesluiten die contraproductief zijn voor de transitie. Mijn droom is dat als we zien dat de transitie ergens vertraagt, we onze deelnemers kunnen activeren om aan de 40.000 handtekeningen voor een burgerinitiatief te komen, zodat het op de agenda van de Tweede Kamer komt.”
Het Groenfonds Regionaal Duurzaam van Meewind is een van de ongeveer tien erkende groenfondsen in Nederland. Zulke fondsen investeren alleen in door de overheid aangewezen typen duurzame projecten. Het rendement is beperkt, maar belastingvrij. De groenfondsen van Triodos en ASN zijn de oudste en grootste fondsen van dit type.
