In de Regionale Energie Strategie zijn naast wind- en zonprojecten op land ook grotere zonnedaken, (parkeerterreinen) solar car ports en zon op geluidswallen en langs wegen onderzocht. De potentie ervan is beperkt. Grotere zonnedaken hebben daarvan nog de meeste potentie. Voor heel West-Friesland wordt deze geschat op 88 ha voor 134 GWh. Wat het voor Opmeer is, is de initiatiefnemers niet duidelijk; maar als we deze potentie door 7 delen (er zijn 7 gemeenten in West-Friesland), dan komt dat op 19 GWh.
Wat betreft solar car ports is er voor heel West-Friesland ruimte voor 3 ha gevonden (4,4 GWh). In Opmeer is een geschikte parkeerplaats geïdentificeerd. Qua geluidswallen komt men in West-Friesland op 0,1 GWh potentie. In Opmeer zijn daarvoor twee stroken geïdentificeerd. Zie ook de kaart van RES, viewer genaamd. Ook al deze potentie moeten we vooral benutten, maar het is niet genoeg om de doelen van RES te halen, laat staan die van energieneutraliteit (Opmeer in 2040). Vergelijk: Opmeer verbruikt momenteel 220 GWh aan energie, waarvan 55 GWh aan stroom (alles nog exclusief mobiliteit).

Opmeer verbruikt momenteel 55 GWh (gigawattuur) per jaar aan stroom. 13 GWh daarvan – minder dan 25% – wekt de gemeente daarvan duurzaam op met zonne-energie. Dus alleen al om het huidige stroomgebruik ‘duurzaam te dekken’ is er nog heel wel opwekcapaciteit nodig de komende jaren. Daarnaast, en dat is belangrijk om te noemen, verwachten alle deskundigen dat we in Nederland de komende jaren veel meer stroom nodig zullen hebben. Een deel van de verduurzaming van benodigde energie die niet stroom is – denk aan gasverwarming is gebouwen en aan industriële processen – zal afhankelijker worden van elektriciteit. Om van gas af te komen zullen veel woningen bijvoorbeeld warmtepompen gaan gebruiken; die zijn bijzonder efficiënt maar vragen wel stroom. En veel industrieën zullen voor hun extreem hete productieprocessen in plaats van kolen vergaan op waterstof. Waterstof is bij verbranding schoon, maar om waterstof op schone wijze te kunnen maken heb je heel veel duurzame elektriciteit nodig. En dan hebben we het nog niet eens gehad over elektrisch vervoer. Deze ‘elektrificatie’ in de energietransitie vraagt van de maatschappij het opwekken van veel meer schone stroom dan het huidige stroomverbruik.

Als je alle 5000 woningen van gemeente Opmeer zou bedekken met zonnepanelen kom je in totaal uit op ongeveer maximaal 20 GWh per jaar aan stroom. Dat is nog maar 9% van de totale behoefte aan energie. Het is zeker nodig om zo veel mogelijk daken met zonnepanelen te bedekken, maar het is bij lange na niet genoeg. Bovendien is het zo dat op veel daken geen zonnepanelen blijken te kunnen. Ze liggen in de schaduw, of ze hebben onvoldoende draagkracht.

Het huidige totale energieverbruik van Opmeer bedraagt 792 TJ (terajoule), dat is 220 GWh (gigawattuur), exclusief mobiliteit. Ongeveer een kwart daarvan is stroom (55 GWh). Duurzame energie van Opmeer nu bedraagt: 57 TJ, dat is 16 GWh. Dat is 7,2 % van energiebehoefte (landelijk is 8,6% duurzaam). Totaal aan opwek zon (dat is op daken groot en klein) in Opmeer is nu: 13 GWh. 25% van de woningen in Opmeer heeft al zonnepanelen (landelijk 16%). De beoogde opwek van zonnepark Koningspade bedraagt 23 GWh. Zonnepark Koningspade zou dus in 10,5% van totale energiebehoefte voorzien, ex mobiliteit. Zie voor alle soorten cijfers de Regionale Klimaatmonitor.

Naast het doel van de RES, 49% CO2-reductie in 2030, heeft de gemeente Opmeer binnen het Westfriese Pact afgesproken om in 2040 helemaal energieneutraal te zijn.

De Regionale Energie Strategie (RES) komt uit het landelijke Klimaatakkoord. Daarin hebben 30 regio’s in Nederland een ‘bod’ gedaan om schone elektriciteit op te wekken met zonnepanelen en windmolens (‘bestaande technieken’) op land. Daarnaast lopen er trajecten voor onder meer energiebesparing en zon op kleine daken, verduurzaming van industrie en mobiliteit. Het hoofddoel van de RES is 49% CO2-reductie in 2030. Binnen de regio Noord-Holland Noord heeft de gemeenteraad van Opmeer twee zoekgebieden zon op land aangewezen, en ook nog wat zon op grotere daken. Windmolens wil de gemeente niet. Opmeer moet in deze opgave 0,067 TWh (terawattuur) opwekken. Het zonnepark Koningspade zou 0,019 TWh opwekken, dat is dus ongeveer 28% van een eerlijk deel opwek door gemeente Opmeer, voor de RES-doelen.

Met een geschatte 23 GWh duurzame opwek zou dat een goede oppepper aan de doelstelling geven. Bijna een verdubbeling van de huidige duurzame opwek, 10.5% van de opgave.

Als je alle 5000 woningen van gemeente Opmeer zou bedekken met zonnepanelen (wat om allerlei redenen niet realistisch is), kom je in totaal uit op ongeveer maximaal 20 GWh per jaar aan stroom. Dat is nog maar 9% van de totale behoefte aan energie.

Opmeer gebruikt nu 220 Gigawattuur (GWh) aan energie; daarvan is ongeveer een kwart elektriciteit. Voor dit verbruik wordt momenteel 16 GWh duurzaam geproduceerd, dat is 7,2% duurzaam. Het zonnepark Koningspade kan straks 23 GWh duurzaam opwekken. Zonnepark Koningspade zou de doelstelling van 2030 bijna 20% verder helpen, en die van 2040 bijna 10%.

Er wordt gedacht aan rietoevers en op 1 of paar plekken natuurvriendelijke oevers langs de waterwegen. En aan struweel langs de oostelijke grenzen van het zonnepark, dat wil zeggen aan de Koningspade zijde van het zonnepark. In de natuurstrook langs de randen van het zonnepark en in de brede natuurstrook in het midden denken we aan kruidenrijk grasland, een aantal amfibiepoelen en aan mogelijke aanvullende elementen die bijen en weidevogels een prettige leefomgeving, verblijfplaats en voeding bieden.

Het beoogde plan bevat circa 7 ha natuur. Een deel hiervan bestaat uit de brede natuurstrook langs de randen van het zonnepark.
Het merendeel van de natuur is te vinden in een 30 meter brede strook die door gehele perceel loopt. Dit volgt uit de gasleidingen die onder het perceel liggen. Vanaf elke gasleiding moet 5 meter afstand gehouden. Binnen deze vrijwaringszone mogen geen panelen geplaatst worden.
De invulling van de natuurstrook langs de randen van het park en de brede strook middendoor staat nog open. Hierover gaan we in graag in gesprek met de omgeving.

In het concept plan is de gehele buitenrand van het zonnepark voorzien van een brede strook landschapselementen, passend bij het landschap in Opmeer. Verwachte breedte is ca 4-5 meter + daarachter een schouwstrook van 5 meter voor het waterschap en als onderhoudspad.
De gekozen natuur zal een hoogte hebben die voldoende boven de zonnepanelen uitkomt, zodat het zicht op de zonnepanelen wordt weggenomen. Door de diepte van deze natuurstrook zullen de panelen er (vrijwel) niet door heen te zien zijn.
Het beheer van deze landschapselementen zal er op gericht zijn om de hoogte zoveel mogelijk te behouden. Er zullen afspraken met het waterschap gemaakt worden om de delen die zij beheren ook op de door gewenste hoogte te houden.

In het concept plan zullen de panelen in het zonnepark onder ooghoogte blijven, gezien vanuit alle kanten rondom het zonnepark. Hierbij gaan we uit van een staand volwassen persoon die op een weg rondom het zoekgebied staat.

Wij zijn het eens dat ook de daken vol gelegd moeten worden met zonnepanelen. Daar wordt hard aan gewerkt, maar dat kan best wat sneller. We weten alleen nu al dat als we álle daken vol zouden leggen met zonnepanelen, we de klimaatdoelstellingen bij lange na niet halen. Voor Opmeer geldt: als je alle 5000 woningen van gemeente Opmeer zou bedekken met zonnepanelen (wat om allerlei redenen niet realistisch is), kom je in totaal uit op ongeveer maximaal 20 GWh per jaar aan stroom. Dat is nog slechts 9% van de totale behoefte aan energie in de gemeente. Daarom zijn ook onder meer zonneweides nodig. Aangezien deze ontwikkelingen lang duren, moeten zowel daken als zonneweides gelijktijdig ontwikkeld worden. Overigens kan de NHEC ook helpen met het verduurzamen van individuele woningen, via onze vrijwillig werkende en deskundige energiecoaches.

Of een zonnepark bijdraagt aan de biodiversiteit in een gebied hangt grotendeels af van de keuzes die gemaakt worden in het ontwerp en in het beheer. Als dat slim wordt gedaan, kan zo’n park allerlei planten en dieren een plek bieden. Helemaal als het huidige gebruik agrarisch is, valt er veel te winnen. Denk aan de aanplant van hagen of struweel, het verbreden van slootjes met natuurvriendelijke oevers, het inzaaien van kruiden- en bloemenrijke grasmengsels of de aanleg van een poel. Op een zonnepark komen bijna geen mensen, dus het biedt rust en beschutting aan dieren, en de bodem wordt 30 jaar met rust gelaten. In het geval van project zonnepark Koningspade bieden we veel mogelijkheden voor dit soort meerwaarde, en de omgeving zelf beslist erover.

Ook onder de zonnepanelen kan van alles groeien als je het slim aanpakt. Als je ruimte tussen de tafels houdt, en kieren tussen de panelen laat, kan voldoende zonlicht en regenwater de bodem bereiken Zo kan ook hier van alles groeien. Daarnaast bestaan er tegenwoordig bi-facial panelen, die het zonlicht deels doorlaten, waardoor het onder de panelen veel lichter is. We zaaien doorgaans een bloemen-of kruidenrijk grasmengsel in onder en tussen de panelen, zodat we de groei actief stimuleren.

In verband met het open landschap op deze locatie in Opmeer wordt geadviseerd om de opstelling op ongeveer 1m50 te bouwen. De hoogte van de paneelopstelling is niet alleen bepalend voor hoe het er uit ziet. Het bepaalt ook of er bijvoorbeeld meer of minder flora kan groeien onder de panelen, of het mogelijk is om schapen te laten grazen en hoeveel energie er opgewekt wordt.

Klopt, bijna in heel Nederland zijn er problemen met de netcapaciteit. De komende jaren wordt het stroomnetwerk op heel veel plekken in Nederland uitgebreid. Ook wordt er gewerkt aan de aanpassing van regelgeving, dat ervoor zal zorgen dat er extra capaciteit beschikbaar komt om duurzame energie aan het stroomnet te leveren. Met dit zonnepark willen we aansluiten op het netstation van Hoogwoud. Daar is op dit moment geen capaciteit, maar in 2024 wordt dit netstation verzwaard en komt er extra capaciteit beschikbaar.

De energielevering van het zonnepark heeft geen invloed op de energie die je teruglevert met je eigen zonnepanelen. De stroom van het zonnepark wordt namelijk direct aangesloten op een groot netstation, waar van middenspanning hoogspanning wordt gemaakt. Dat is als het ware de snelweg van het stroomnetwerk. De energielevering en teruglevering van huishoudens vindt plaats op het lokale laagspanningsnetwerk, vergelijkbaar met de lokale wegen. Op dit lokale net loopt het nu soms vast als er op piekmomenten meer opgewekt dan verbruikt wordt.

Dat is nog onzeker, maar dat zal in 2025 of 2026 zijn.